Физичката делба на имот е постапка со која се распределува заедничкиот имот меѓу сопствениците, овозможувајќи секој да добие свој независен дел. Оваа постапка може да се спроведе преку спогодбена делба со договор или судска постапка со поднесување предлог за делба. Во текстот ќе дознаете сè за физичката делба на имот, вклучувајќи ги клучните чекори, условите за деливост и паричниот надомест за правична распределба.
Кој најчесто бара физичка делба на имот?
- Сосопственици: Лица кои заедно поседуваат недвижен имот (стан, куќа, земјиште) како резултат на наследство, купопродажба или заеднички вложувања.
- Наследници: Членови на семејството кои наследиле заеднички имот и сакаат да ги поделат своите делови.
- Поранешни сопружници: По развод или прекин на заеднички живот, често се јавува потреба од поделба на имотот што бил заеднички стекнат.Физичка делба може да се направи и додека се во брак
- Инвеститори или деловни партнери: Лица кои поседуваат заеднички недвижности и сакаат да ги разделат во согласност со нивните инвестиции.
Овие лица бараат физичка делба со цел да добијат посебен сопственички дел кој можат да го користат, продаваат или изнајмуваат независно.
Спогодбена делба со договор
Спогодбената делба е наједноставниот и најбрз начин за поделба на заедничкиот имот. За да биде правно важечка, договорот мора да биде нотарски заверен, а постапката се одвива во неколку чекори.
Клучни чекори за спогодбена делба:
- Договор меѓу страните: Сопствениците се договараат како ќе го поделат имотот (кој дел кому ќе припадне).
- Изработка на елаборат за делба: Се изработува елаборат за физичка делба од лиценциран геодет, кој ги дефинира деловите што ќе му припаднат на секој сопственик.
- Заверка на договорот: Елаборатот се приложува кон писмениот договор, кој се заверува кај нотар.
- Катастарско запишување: Заверениот договор и елаборатот се доставуваат до Агенцијата за катастар на недвижности за ажурирање на сопственичките податоци.
- Клучен услов: Имотот мора да биде физички делив. Тоа значи дека секој дел треба да ги исполнува условите за посебен објект (на пример, одвоени влезови, функционална инфраструктура и независна употреба).
Судска постапка за физичка делба
Кога страните не можат да постигнат договор, делбата се спроведува преку судска постапка со поднесување предлог за физичка делба до надлежниот суд.
- Клучни чекори за судска делба:
- Поднесување предлог за делба: Еден или повеќе сопственици поднесуваат предлог за делба до судот.
- Проценка на деливоста: Судот ангажира вештаци за проценка на имотот и утврдување дали тој е физички делив.
- Услов за физичка делба: Имотот мора да биде физички делив, односно секој дел мора да биде посебен објект кој може да се користи самостојно. Ако имотот не е делив, судот може да нареди продажба на имотот и поделба на средствата.
- Продажба преку јавна лицитација: Доколку судот утврди дека имотот не може да се подели на физички деливи целини, ќе одлучи за продажба на имотот преку јавна лицитација. Добивката од продажбата ќе се распредели правично меѓу сопствениците сразмерно согласносно со нивните сопственички делови.
- Правичен надомест: Доколку при делбата една страна добие поголем дел од имотот (според вредноста), таа мора да исплати паричен надомест на другата страна за да се постигне правична распределба. Овој надомест се утврдува врз основа на проценка од вештаци.
- Судска одлука: Судот носи одлука за поделбата и начинот на распределба на имотот.
- Катастарско запишување: Решението на судот се доставува до Катастарот за ажурирање на сопственичките права.
Физички делив имот – што значи тоа?
- Функционална и правна целина (на пр., посебна станбена единица или деловен простор).
- Соодветно поврзан со инфраструктурата.
- Независен за користење без зависност од другите делови.
Завршни зборови
Физичката делба на имот е сложена правна постапка, но со соодветна правна поддршка и подготовка, таа може да се реализира ефикасно. Без разлика дали ќе се одлучите за спогодбена делба или судска постапка, важно е да го следите процесот соодветно и да осигурите правична распределба на имотот.
