Застарувањето на побарувања е правен механизам кој го ограничува временскиот период во кој доверителот може да бара присилна наплата на долг. Во Република Северна Македонија, застарувањето е регулирано со Законот за облигациони односи и е значајно за заштита на правната сигурност на двете страни. Овој текст ќе ги опфати деталите за застарувањето, особено за комуналните давачки, периодичните побарувања и деловните обврски, со дополнителни информации за тоа како се прекинува рокот за застарување.
рокови за застарување на побарување
- Застарување на сметки за струја, вода и комунални услуги
Рок на застарување: 1 година
Објаснување: Сметките за струја, вода, гас, телефон, ѓубретарина и други комунални давачки застаруваат за една година од датумот на издавање на сметката. Ако доверителот не преземе правни дејствија (на пример, поднесување тужба) во овој период, должникот има право да се повика на застарување.Застареноста за правни лица ( фирми) изнесува 3 години
Совет: Ако добиете застарена сметка, побарајте совет од адвокат пред да ја платите.
- Периодични плаќања
Рок на застарување: 3 години
Примери: Кирија, камати,надомест на штета и слични плаќања кои се доспеваат на периодична основа.
- Деловни договори
Рок на застарување: 5 години
Примери: Побарувања од испорака на стоки, услуги или договори за продажба.
- Судски одлуки
Рок на застарување: 10 години
Објаснување: Сите побарувања кои се утврдени со правосилна судска одлука или други надлежни органи имаат подолг рок за застарување.
Како започнува и се прекинува застарувањето
- Започнување на рокот: Рокот за застарување започнува од моментот кога побарувањето станува доспеано (на пример, рокот за плаќање на на сметката).
- Прекинување на застарувањето: Со поднесување тужба или друг вид правно дејствие, застарувањето се прекинува
- Запирање на застарувањето: Во случаи на вонредни околности (на пример, природни катастрофи или вонредна состојба), застарувањето се запира до отстранување на пречките.
Приговор за застареност на долг
Важно е да се нагласи дека судот не внимава на застарувањето по службена должност. Тоа значи дека:
Должникот мора изречно да истакне приговор за застарување во текот на судската постапка.
Ако тоа не го стори, судот ќе го признае побарувањето како валидно и ќе донесе пресуда во корист на доверителот
Препораки за доверителите
- Следете ги роковите: Редовно проверувајте ги доспеаните побарувања.
- Преземете правни мерки: Доколку должникот не плаќа, веднаш преземете соодветни правни активности, како што е поднесување тужба.
- Консултирајте се со адвокат: Професионален совет може да ви помогне да избегнете губење на правото на наплата
ЧПП (Најчесто поставувани прашања)
Што е застарување на долг?
Застарување е временскиот рок во кој доверителот може да го бара долгот преку судски пат. По истекот на овој рок, должникот може да се повика на застарување и да не изврши плаќање на долгот
Колкав е рокот за застарување на сметките за струја, вода телефон,интернет и други комунални давачки?
Рокот е една година од датумот кога сметката требало да се плати. За правни лица рокот е 3 години
Што се случува ако не истакнам приговор за застарување?
Ако должникот не истакне приговор за застарување, судот нема да го разгледа прашањето и ќе го признае побарувањето.
Дали поднесувањето на тужба го прекинува застарувањето?
Да, со поднесување тужба или друг правен акт, рокот за застарување се прекинува
Завршни зборови
Застарувањето на побарувања е важен правен концепт кој ги заштитува должниците во правниот однос. За да се избегнат непријатности, препорачливо е да се следат роковите и да се преземаат навремени активности. Доколку имате прашања или ви е потребна правна помош, консултирајте се со искусен адвокат.