Извршувањето на судските одлуки е клучен процес во правниот систем кој обезбедува дека донесените пресуди се спроведуваат. Во Македонија, процесот на извршување е регулиран со Законот за извршување, кој дефинира како и кога судските одлуки стануваат извршни. Оваа статија ќе објасни што значи укинување на потврдата на извршност, кога и како се случува, и кои се правните последици од тоа.
Што е Извршност?
Извршноста на судска одлука значи дека одлуката е конечна и може да се спроведе со сила на закон. Судската одлука станува извршна ако е правосилна и ако истекол рокот за доброволно исполнување на должниковата обврска. Нотарот, кој е овластен за издавање на решенија за извршување врз основа на веродостојни исправи, ја става потврдата на извршност на тие решенија.ПОтврда за правосилност и извршност на исправа става органот кој ја донел таквата исправа
Како Нотарот Става Потврда на Извршност?
Кога нотарот ја проверува извршноста, тој прегледува дали решението за извршување е правосилно и дали истекол рокот за доброволно исполнување. Ако овие услови се исполнети, нотарот става потврда на извршност на оригиналот од решението и на заверениот препис доставен до доверителот. Потврдата за извршност се става во форма на печат.
Кога и зошто се укинува потврдата за извршност?
Укинување на потврдата на извршност може да се случи поради неколку причини:
- Неоснована Потврда: Ако потврдата за извршност е ставена без основа, таа ќе биде укината од истиот орган што ја издал по предлог или по службена должност.Пример е достава на погрешна адреса
- Приговори и Жалби: Ако должникот поднесе приговор или жалба во одреден дел од решението, како на пример за каматата или трошоците, решението ќе стане извршно само во неоспорениот дел.
- Фаза на Присилно Извршување: Во фазата на присилно извршување, должникот може да се запознае со решението и да поднесе барање за укинување на потврдата за извршност, ако смета дека таа е неоснована. Предлогот за укинување се поднесува до органот што ја донел исправата и тоа образложен и аргументиран со докази.
Како се постапува при укинување на потврдата?
Кога должникот поднесува предлог за укинување на потврдата на извршност, тој може да го направи тоа на само на еден начин
Со предлог до органот што ја донел исправата : Предлогот може да се достави директно до органот кој ја издал извршната исправа. Предлогот треба да биде образложен во форма и содржина согласно член 98 од Законот за парничната постапка.
Постапка на Судот или нотарот при укинување на Потврдата
Откако ќе го прими предлогот за укинување на потврдата на извршност, врши увид во списите на предметот и ги проверува наводите од предлогот. Ако утврди дека предлогот е основан, органот ќе ја укине потврдата на извршност. Одлуката се донесува во форма на решение, кое се доставува до странките со образложение и поука за право на жалба.
Право на Жалба
Ако органот одлучи да ја укине потврдата на извршност, доверителот или должникот може да поднесе жалба. По жалбата одлучува суд на чија територија се наоѓа службеното подрачје на нотарот.
Укинување на потврдата за правосилност
Во праксата може да се појави прашањето како да се постапи кога должникот, покрај барањето за укинување на потврдата на извршност, ќе побара и укинување на потврдата на правосилност. Законот за извршување не содржи конкретни одредби за укинување на потврдата на правосилност. Меѓутоа, во случаите кога ќе оцени дека предлогот за укинување на потврдата за извршност е основан, треба истовремено да ја укине и потврдата за правосилност
Последици од укинувањето на потврдата за Извршност
Откако потврдата на извршност ќе биде укината, следните последици може да настанат:
- Привремено Запирање на Извршувањето: Ако потврдата на извршност е укината, извршувањето на судската одлука може да биде привремено запрено додека не се решат сите спорни прашања.
- Повторно Разгледување на Случајот: Нотарот или судот ќе го разгледа случајот за да утврди дали постојат основи за издавање на нова потврда за извршност. Ова вклучува преглед на сите документи и наводи од странките како и правото на должникот да го оспори истото
- Можност за Ново Решение: Ако се утврди дека првичната потврда за извршност е ставена погрешно, нотарот или судот може да донесе ново решение кое ќе ги отстрани сите процесни грешки.
- Обезбедување на Права на Должникот: Укинувањето на потврдата на извршност обезбедува дека должникот има правична можност да ги оспори наводите и да ги заштити своите права.
Завршни зборови
Укинување на потврдата на извршност е важен правен механизам кој обезбедува дека извршните исправи се спроведуваат само ако се исполнети сите законски услови. За доверителите и должниците е важно да ги знаат своите права и обврски во овој процес, и да дејствуваат соодветно кога ќе се појави потреба за оспорување на потврдата на извршност. Со тоа се обезбедува праведност и транспарентност во спроведувањето на судските одлуки.
