Конкурентска клаузула

Разбирање на конкурентска клаузула

Конкурентската клаузула е законска или договорна одредба што го ограничува вработениот да се вклучи во одредени активности кои можат да се во колизија со интересите на нивниот сегашен работодавач за време или по неговото вработување. . Оваа клаузула е дизајнирана да ги заштити легитимните интереси на работодавачите, како што се трговските тајни, односите со клиентите и доверливите информации, со тоа што ќе ги спречи вработените да ја искористат својата позиција на штета на работодавачот. Додека трае работниот однос, вработените се должни да ја почитуваат конкурентската клаузула која преставува законска обврска. Кога работниот однос ќе престане престанува и обврската освен доколку вработениот и работодавачот не се договорат друго. Доколку работодавачот бара да постои конкурентска клаузула по прекин на работниот однос истиот е должен да му ислаќа на вработен паричен износ се додека трае обврската. Доколку работодавачот не му исплаќа надомест на поранешниот вработен за почитувње на конкурентска клаузула по прекин на работниод однос таа конкурентска клаузула не важи. Секој одредба во договор спротивен на наведеното е ништовна

Клучни елементи на конкурентската клаузула

За да се создаде валидна и применлива конкурентска клаузула во договорот за вработување во Македонија, мора да бидат присутни неколку клучни елементи:

Разумен опсег:

Клаузулата мора да ги специфицира специфичните активности, индустрии или географски области во кои на работникот му е забрането да се занимава по вработувањето. Опсегот на ограничувањата мора да биде разумен во смисла на време, место и начин.

Времетраење:

Времетраењето на клаузулата за неконкуренција мора да биде разумно и пропорционално за да се заштитат легитимните интереси на работодавачот. Македонското право генерално смета дека е разумен период до две години.

Надомест:

Вработениот треба да добие соодветен надомест во замена да се согласи со ограничувањата. Надоместокот треба да биде наведен во договорот за вработување или во посебен договор за конкурентска клаузула.

Заштита на легитимните интереси:

Клаузулата за неконкуренција треба експлицитно да ги наведе легитимните интереси на работодавачот што тој се обидува да ги заштити, како што се трговските тајни, доверливите информации или односите со клиентите.

Доброволен договор

Вработениот мора доброволно да склучи договор за неконкуренција и со целосно разбирање на неговите импликации. Принудата или непотребниот притисок да се прифатат условите може да ја направат клаузулата ништовна.

Извршливост на конкурентската клаузула

Во Македонија, извршноста на конкурентската клаузула е предмет на судска контрола. Судовите ќе проценат дали клаузулата ги исполнува клучните елементи споменати погоре и дали е разумна во специфичните околности на случајот. Ако судот утврди дека клаузулата е премногу рестриктивна или неправедна за вработениот, може да ја измени или да ја прогласи за ништовна.

Важно е да се напомене дека македонскиот закон става значителен акцент на заштитата на правата на вработените и какви било ограничувања на нивните активности по вработувањето мора да се оправдаат со легитимни деловни интереси. Затоа, работодавачите мора да бидат внимателни при изготвување и спроведување на истовремени клаузули за да се обезбеди усогласеност со македонските закони за работни односи.

Конкурентската клаузула во договорите за вработување во Македонија служи како алатка за заштита на легитимните интереси на работодавачите додека се балансираат правата на вработените. Разбирањето на клучните елементи и правната рамка околу овие клаузули е од суштинско значење за двете страни. Работодавачите треба внимателно да изготват и да ги приспособат истовремените клаузули за да се усогласат со специфичните околности на нивниот бизнис, додека вработените треба да бидат свесни за нивните права и за спроведливоста на таквите клаузули. Вреди да се напомене дека, според македонскиот закон, доколку во конкурентската клаузула не е вклучен надоместок за работникот, тој ќе се смета за ништовен. Затоа, барањето правен совет и насоки во креирањето и толкувањето на конкурентската клаузула може да помогне да се обезбеди правичност и усогласеност со македонските закони за работни односи, а истовремено да се заштитат правата и на работодавачите и на вработените.